“Βόρεια” στην Λατινική Αμερική

Παρέμβαση για την κατάσταση στην Ελλάδα και τις εκλογές, σε συζητήσεις με Κουβανούς φίλους και συναγωνιστές,   σε συνεντεύξεις στο RADIO HABANA και στην  εκπομπή MESA REDONDA της τηλεόρασης ΤELESUR. Περίληψη  του παρακάτω δημοσιεύτηκε στα ισπανικά, στο blog   Sierra Maestra  

Στα χρόνια  πριν την κρίση στην Ελλάδα και το μνημόνιο που συμφώνησε η κυβέρνηση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δηλαδή το 2000, όταν η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωζώνη, υπήρχε στη χώρα μία ανάπτυξη που οφειλόταν  στις κατασκευές και τα μεγάλα έργα ( η Ελλάδα είχε αναλάβει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004) καθώς και στην διείσδυση των μονοπωλιακών της επιχειρήσεων – στην πλειοψηφία τραπεζικών – στις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Εξ αιτίας των επενδύσεων του κεφαλαίου στα Βαλκάνια και της πραγματοποίησης των ολυμπιακών αγώνων ( η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αγοράσει πανάκριβα συστήματα ασφαλείας, που δεν ήταν απαραίτητα- από γερμανικές και αμερικάνικες εταιρείες) αυξήθηκε (ο υψηλός) δανεισμός της χώρας. Κατά συνέπεια, η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση παρουσιάστηκε στην Ελλάδα σαν κρίση χρέους.

Για ένα τμήμα του κόσμου (εργάτες) η ζωή χειροτέρεψε, γιατί υπήρχαν εργοστάσια που προτιμούσαν να κλείσουν τα παραγωγικά τους τμήματα στην Ελλάδα και να τα μεταφέρουν στα Βαλκάνια, όπου οι μισθοί εκεί ήταν πολύ χαμηλοί. Την ίδια στιγμή, έμπαιναν στη χώρα οικονομικοί μετανάστες  -“νόμιμοι” ή όχι-  η πλειοψηφία των οποίων δούλευε  στις κατασκευές (Ολυμπιακά και άλλα σχετικά με αυτά έργα ) και σε αγροτικές εργασίες στην επαρχία, σε καθεστώς υπερεκμετάλλευσης. Είναι γεγονός, ότι χωρίς τους ξένους εργάτες δεν θα γινόταν Ολυμπιάδα. Ωστόσο, ιδιαίτερα μετά την ολοκλήρωση των μεγάλων έργων, πολλοί  ντόπιοι ήδη άνεργοι, κατηγορούσαν τους μετανάστες γιατί δεν είχαν δουλειά. Έτσι αυξήθηκε η ξενοφοβία και ο ρατσισμός.

Για ένα άλλο τμήμα (μεσαία τάξη και δημόσιοι υπάλληλοι), αρκετά μεγάλο, η ζωή του βελτιώθηκε, γιατί υπήρχαν δουλειές στους κλάδους των υπηρεσιών, του τουρισμού κ.α. Αλλά ήταν μία πλαστή ευημερία. Όλος ο κόσμος,  με την βοήθεια των τραπεζών που προσέφεραν δάνεια με μεγάλη ευκολία, χρεώθηκε για να «βελτιώσει» την ζωή του, για να αγοράσει σπίτια, αυτοκίνητα ή να κάνει διακοπές σε ακριβά ξενοδοχεία. Δίνονταν δάνεια για τα πάντα, οι  δε πιστωτικές κάρτες  προσφέρονταν σε αφθονία. Καλλιεργήθηκε στον κόσμο, με την πολιτική γραμμή του κράτους, μία αντίληψη πως τώρα είμαστε μία αναπτυγμένη χώρα και το χρήμα θα ρέει για πάντα. Αυτό το κλίμα είχε επίδραση και σε τμήματα των εργατών ιδιαίτερα στο πιο καλά αμειβόμενο κομμάτι τους. 

Δεν αναφέρομαι στα ζητήματα που αφορούν το πώς φτάσαμε στην κρίση, και «ξαφνικά» εγκαταστάθηκε το ΔΝΤ στη χώρα και πως από αυτήν την «αφθονία», είμαστε τώρα σε αυτήν την οικτρή κατάσταση. Θεωρώ ότι πάνω-κάτω είναι γνωστά μέσω της διεθνούς ειδησεογραφίας.

Αυτή τη στιγμή με την κρίση και το Μνημόνιο νέκρωσε κάθε εμπορική δραστηριότητα. Δουλειές χάθηκαν, και κανείς δεν μπορεί να πληρώσει τα δάνεια . Ένα μεγάλο μέρος των δημοσίων υπαλλήλων είναι υπό απόλυση και οι υπόλοιποι βλέπουν το μισθό τους να πέφτει στο μισό. Και με τα δάνεια που έχουν, δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε τις τράπεζες, ούτε τους φόρους που βάζει το κράτος, εξ αιτίας του μνημονίου και των δεσμεύσεων που έχει η κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η επιδείνωση της θέσης της μεσαίας τάξης είναι ραγδαία και τμήματά της καταστρέφονται.

Η νεολαία δεν βλέπει μέλλον. Τα πτυχία έχουν γίνει κουρελόχαρτα. Το ποσοστό ανεργίας στους νέους είναι στα υψηλότερα επίπεδα. Πολλοί από αυτούς, διαλέγουν πια τον δρόμο της μετανάστευσης.   

 Για τα κατώτερα τμήματα της εργατικής τάξης, που δεν είχε αυτά τα προνόμια, τα πράγματα είναι επίσης άσχημα, γιατί, με νόμο, ο βασικός μισθός μειώθηκε σχεδόν στο μισό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ανεργία. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 1 εκατομμύριο άνεργοι. Χιλιάδες οικογένειες που δεν δουλεύει κανείς. Οι «τυχεροί» που έχουν ακόμα δουλειά, μπορεί να είναι και 2-3 μήνες απλήρωτοι. Η καθημερινότητα αγγίζει τα όρια της εξαθλίωσης. Χωρίς δουλειά, δεν υπάρχει κοινωνική ασφάλιση. Το βασικό πρόβλημα που έχει να λύσει η εργατική τάξη είναι η δουλειά, και ο καθημερινός της αγώνας είναι για την επιβίωση.

Έτσι, η οικονομική κρίση εξελίχθηκε και σε κοινωνική. Ένας οιωνός αυτής της κοινωνικής κρίσης ήταν τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008, όπου με αφορμή την αναίτια δολοφονία ενός νέου 15 ετών από την αστυνομία,  ξέσπασαν μαζικές, αυθόρμητες διαδηλώσεις, σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας. Είχαν τα  χαρακτηριστικά μιας νεολαιίστικης εξέγερσης, καθώς για πολλές ημέρες πραγματοποιούνταν επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα και καίγονταν δημόσια κτίρια.

Τον περασμένο χρόνο, όταν πια ο κόσμος ένιωσε στο πετσί του την κρίση, για δύο μήνες, στην πλατεία Συντάγματος μπροστά από το κοινοβούλιο, κάθε μέρα (είχε στηθεί μία μικρή κατασκήνωση εκεί) χιλιάδες άτομα συγκεντρώνονταν και διαδήλωναν, ζητώντας να παραιτηθεί η κυβέρνηση.

Την ίδια περίοδο, επίσης πραγματοποιούνται μεγάλες απεργίες , με πολύ μεγάλη συμμετοχή, με αποκορύφωμα την απεργία του Ιουνίου του 2011, όπου είχε 500 τραυματίες διαδηλωτές, 50 αστυνομικούς και 50 πυρπολημένα κτίρια.   Η συμμετοχή ήταν σχεδόν 500.000 κόσμος ! Εγώ δεν θυμάμαι άλλη, διαδήλωση τόσο μεγάλη. Σε αυτές τις απεργίες έχασε τη ζωή του, ένας συνδικαλιστής εργάτης, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, από τα δακρυγόνα και τα χημικά που χρησιμοποίησε η αστυνομία ενάντια στους διαδηλωτές.

Η δυσαρέσκεια του κόσμου είναι μεγάλη, αλλά δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα γιατί δεν οργανώνεται. Δεν έχει εμπιστοσύνη στα συνδικάτα, αλλά ούτε στα κόμματα και φυσικά στην κυβέρνηση (για πολλούς λόγους, που δεν μπορούμε να αναλύσουμε τώρα). Η πλειοψηφία του κόσμου πιστεύει ότι όλοι είναι ίδιοι και δεν έχει εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα γενικότερα.

Από την δική μου οπτική γωνία, με βάση την σημερινή κατάσταση, η πολιτική γραμμή που χρειάζεται, για να βγει η χώρα από αυτήν την κρίση είναι:

1.    Άρνηση πληρωμής του χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

2.    Έξοδος από την ευρωζώνη και επιστροφή σε εθνικό νόμισμα.

3.    Αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γενικότερα.

4.    Εθνικοποίηση των βασικών Τραπεζών.

Αλλά αυτό δεν είναι στην πολιτική ατζέντα της πλειοψηφίας των κομμάτων. Μιλάνε για επενδύσεις και ανάπτυξη μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και με το μνημόνιο σε ισχύ. Επιπλέον, τα αστικά κόμματα  που έχουν  αντιμνημονιακή ρητορική δεν είναι και εναντίον της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Αλλά και στα άλλα κόμματα, τα πιο ριζοσπαστικά, δεν είναι ξεκάθαρη η λύση που προτείνουν.

Επομένως, η κρίση έχει μετατραπεί σε γενική κρίση. Οικονομική, κοινωνική και πολιτική. Αυτό προκύπτει και από το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών. Για πολλά χρόνια το πολιτικό σύστημα επέδειξε διαφθορά και ατιμωρησία. Τα ίδια  πολιτικά πρόσωπα είναι στην κυβέρνηση για πάνω από 20 χρόνια,  ξεπουλώντας τα συμφέροντα της χώρας στους διεθνείς καπιταλιστές, και γι’ αυτό είναι εξαρτημένοι από αυτούς. Για παράδειγμα, ο τελευταίος πρωθυπουργός , ο Παπαδήμος,  ήταν βασικό στέλεχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και είναι ο ίδιος που προετοίμασε  την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη το 2001. Τα τελευταία 20 χρόνια, τα 2 μεγάλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ/ Σοσιαλδημοκράτες  και ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ / Συντηρητική Δεξιά)  συγκέντρωναν στις εκλογές το 80% των ψήφων. Ο κόσμος ήταν εγκλωβισμένος και ψήφιζε στη βάση του ποιος από τους δύο θα προσφέρει ή θα υποσχεθεί περισσότερες παροχές για τη ζωή του.

Αυτή τη στιγμή, με βάση το αποτέλεσμα των εκλογών το 70% του κόσμου ψήφισε ενάντια στο μνημόνιο και στις επιπτώσεις του στη ζωή του και επιπλέον εκδικήθηκε τους κυβερνητικούς πολιτικούς. Αυτό δεν σημαίνει ότι το εν λόγω ποσοστό είναι ενάντια στην Ευρωπαϊκή  Ένωση, ούτε ότι στηρίζει την έξοδο από την ευρωζώνη.

Αν αναλύσουμε τα ποσοστά που πήραν τα κόμματα στις τελευταίες εκλογές, θα δούμε το νέο πολιτικό σενάριο που συγκροτεί το σκηνικό της σημερινής πολιτικής κρίσης. Γιατί στις εκλογές που θα γίνουν ξανά, τα διλλήματα που θα τεθούν για να χειραγωγήσουν τον ελληνικό λαό θα είναι διαφορετικά. Ήδη τα αστικά κόμματα μιλούν για «σφυροδρέπανα» και «αναρχία» και ένα κομμάτι του κόσμου βλέπει κάποια ελπίδα στον ΣΥΡΙΖΑ.

Το βασικό κόμμα της συντηρητικής δεξιάς (Νέα Δημοκρατία) πήρε 18,85%. Οι έδρες του στο κοινοβούλιο είναι 108, χάριν του εκλογικού νόμου στην Ελλάδα που πριμοδοτεί το πρώτο σε ψήφους κόμμα, με 50  ακόμα έδρες. Αυτό το κόμμα ήταν στην αντιπολίτευση και μιλούσε ενάντια στο μνημόνιο, αλλά τελικά υποχρεώθηκε να συμμετάσχει στην τελευταία κυβέρνηση του Παπαδήμου. Ένα άλλο, νέο κόμμα της δεξιάς (Ανεξάρτητοι Έλληνες / Καμένος) που προήλθε από την Νέα Δημοκρατία και διατήρησε την αντιμνημονιακή ρητορική, πήρε 10,60%. Το κόμμα της άκρας Δεξιάς (ΛΑΟΣ), το οποίο έβαλε πλάτη στην πολιτική γραμμή του μνημονίου και συμμετείχε επίσης στην κυβέρνηση Παπαδήμου, πήρε 2,55% και δεν μπήκε στο κοινοβούλιο. Αντίθετα, το πιο εξτρεμιστικό κόμμα της δεξιάς (ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ/ Φασίστες) , το οποίο έχει χαρακτηριστικά γκανγκστερικής οργάνωσης, με εγκληματικές επιθέσεις σε οικονομικούς μετανάστες, και κομμουνιστές και αναρχικούς, πήρε 6,97%,  και μπήκε στο κοινοβούλιο. Όμως στην ρητορική του είχε πολιτική γραμμή ενάντια στο μνημόνιο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στους μετανάστες, στη βάση του εξτρεμιστικού εθνικισμού.

Το προηγούμενο βασικό κυβερνητικό κόμμα που επέβαλλε το μνημόνιο και ήταν στην κυβέρνηση για περισσότερα από 20 χρόνια  - όχι συνεχόμενα, υπήρχαν ενδιάμεσα διαλλείματα - (ΠΑΣΟΚ / Σοσιαλδημοκράτες)  και στις προηγούμενες εκλογές είχε εκλεγεί με πάνω από 40%, πήρε 13,18%.

Το κόμμα που ήρθε δεύτερο σε ψήφους συνολικά (ΣΥΡΙΖΑ / Αριστερά) πήρε 16,78%. Αυτό το αριστερό  πολυτασικό  κόμμα είχε έντονη κινηματική δράση και θέσεις κόντρα στο μνημόνιο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υποστηρίζει όμως την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και μιλά για μια «Ευρώπη των Λαών».  Τριπλασίασε το ποσοστό του από τις προηγούμενες εκλογές,  επωφελούμενο από την αγανάκτηση του κόσμου, που είχε ψηφίσει πριν τους σοσιαλδημοκράτες. Λίγο καιρό πριν τις εκλογές μία ομάδα βουλευτών του, αποχώρησε και δημιούργησε ένα νέο κόμμα (ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ/Κουβέλης) που πήρε στις εκλογές 6,11%. Αυτό το κόμμα έχει θέσεις πιο συγγενικές με αυτές των σοσιαλδημοκρατών (ΠΑΣΟΚ).

Το ιστορικό κόμμα της Αριστεράς, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) πήρε 8,48%. Διατήρησε το  εκλογικό ποσοστό που έπαιρνε παραδοσιακά ,αλλά είναι πρόβλημα το ότι δεν μπόρεσε να επωφεληθεί και να καθοδηγήσει την αγανάκτηση του κόσμου και να την μετατρέψει σε συνείδηση και οργάνωση στον αγώνα για να αλλάξει η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, προς όφελος των συμφερόντων του λαού. Δεν είναι του παρόντος η ανάλυση της γενικότερης αντίληψης και πολιτικής γραμμής του ΚΚΕ. Ενδεικτικά όμως αναφέρω ότι εδώ και χρόνια, στο εργατικό κίνημα έχει επιλέξει να πραγματοποιεί συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες, ξεχωριστά από  άλλες οργανώσεις , και με τα δικά του συνδικάτα.

 Τέλος οι πολυάριθμες  αριστερίστικες οργανώσεις και ομάδες, πήραν στις εκλογές 1,5-2% συνολικά.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μια κυβέρνηση θα σχηματισθεί και δεν είναι βεβαίως άνευ σημασίας ποια και πως. Πιθανόν και η Ευρωπαϊκή Ένωση να θέλει αλλαγή του πολιτικού χάρτη, διότι τα δύο μεγάλα κόμματα δεν χρεοκόπησαν μόνο στην συνείδηση του ελληνικού λαού, αλλά επέδειξαν και μεγάλη ανικανότητα να διαχειριστούν πολιτικά την κρίση, κατά τις επιταγές της. Φυσικά δεν θα ήθελε αλλαγή προς αριστερά. Το πιθανότερο όμως  είναι η πολιτική λύση στην Ελλάδα να μην είναι προς όφελος του ελληνικού λαού. Έτσι κι αλλιώς, η λαϊκή πάλη θα είναι μακροχρόνια, και η διέξοδος μπορεί να είναι μόνο επαναστατική.  Αλλά, μέσω αυτής της πάλης, ο λαός μπορεί να μάθει να οργανώνεται ξανά και πρέπει να ανακαλύψει  τις ξεχασμένες αξίες της αλληλεγγύης και το «να μοιράζεσαι» με τον διπλανό σου (compartir cubano), ιδέες που υπήρχαν στις παραδόσεις του λαού μας τα περασμένα χρόνια.