Γ. Α. Αγγελίδης
O Νίκος Ψυρούκης γεννήθηκε στην Ισμαηλία της Αιγύπτου το 1926 από Μικρασιατική Αϊβαλιώτικη οικογένεια και πέθανε στην Αθήνα στις 6 Ιουλίου του 2003. Έλαβε τη βασική του εκπαίδευση στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου. Το 1944 συμμετείχε στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα εναντίον των Βρετανικών στρατευμάτων στην Αίγυπτο, κατηγορήθηκε για ανατρεπτικό στοιχείο και κατέφυγε στη Γαλλία και αργότερα στη Τσεχοσλοβακία όπου σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Πράγας. Το 1956 ολοκλήρωσε τη διπλωματική του πάνω στη Μικρασιατική καταστροφή και επέστρεψε στην Αίγυπτο.
Το 1961 έρχεται στην Ελλάδα μαζί με τη σύζυγο του Ρενέ όπου συνέχισε την καινοτόμο επιστημονική και συγγραφική δραστηριότητα. Εργάσθηκε στη «Ναυτική – Ναυτεμπορική» και στην «Ιστορική Επιθεώρηση» του Κομνηνού Πυρομάγλου. Το 1962 υπήρξε συνιδρυτής της «Κίνησης Φίλων Νέων Χωρών» με αναφορά στην Κύπρο, η ΚΦΝΧ ιδρύθηκε με αφορμή μια έκθεση για τη Κούβα την εποχή μάλιστα που ο Χρουτσώφ την είχε αποκυρήξει. Από εκεί η δράση της διευρύνθηκε προς όλες τις χώρες και τους λαούς που αγωνίζονταν κατά του αποικιοκρατικού ζυγού. Στα πλαίσια της κίνησης εκδόθηκε το περιοδικό «Αντιιμπεριαλιστής». Στις σελίδες του μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν άρθρα του Μάλκολμ Χ, του Τσε, του Μπαράν, αγωνιστών από την Αλγερία κ.α. Από την οργάνωση είχε περάσει και ο Σωτήρης Πέτρουλας, μετά τον διέγραψε η ΕΔΑ. Η ΚΦΝΧ διαλύθηκε το 1967 από τη δικτατορία.
Ο Ψυρούκης βίωσε τη νεοελληνική πραγματικότητα όπως την βίωσαν αρκετοί αγωνιστές διανοούμενοι που στήριξαν το έργο τους σε αυστηρά επιστημονικά δεδομένα αποτέλεσμα επίπονης έρευνας και μελέτης, έξω από ιδεολογικοποιημένα πλαίσια. Τον κυνηγάει η κρατική ασφάλεια, το 1967 εξορίζεται μαζί με τη σύζυγο του στη Γυάρο ως αριστερός, ενώ η «επίσημη» αριστερά τον έχει απομονωμένο ως αιρετικό.
Σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα «ΠΡΙΝ» λέει μέσα στα άλλα: « Ο ρόλος της θεωρίας είναι αναντικατάστατος. Και δυστυχώς δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα κατανοητό. Ο Μάο έλεγε ότι για να μετακινηθεί ακόμη και μια πέτρα πέντε μέτρα παραπέρα χρειάζεται επαναστατική διαπαιδαγώγηση. Οι κουβέντες αυτές, καθ΄ όλα πολύτιμες για να ερμηνεύσουμε και την τραγωδία της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, είναι ακόμη πιο πολύτιμες για τα δικά μας επιχειρήματα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο κάθε άνθρωπος και η ίδια η τάξη έχει τις επαναστατικές και τις συμβιβαστικές του πλευρές. Τις εξεγερτικές, χειραφετητικές από τη μια και τις τάσεις που τον καθηλώνουν στο σήμερα ή ακόμη και το χτες, από την άλλη. Οι δύο τάσεις ως δυνατότητες ενυπάρχουν σήμερα και θα ενυπάρχουν πάντα. Κανένα άλμα δεν πραγματοποιείται με την έκδοση φετφάδων και διαταγών αν δεν έχει προηγηθεί μια επίμονη και συνεχής θεωρητική δουλειά (…) Αυτό που κυριάρχησε ως επαναστατική θεωρία ήταν δογματικές μεταφορές ιδεολογημάτων του κυρίαρχου Μαρξισμού και αναφέρομαι σε αναλύσεις για αστικοδημοκρατική επανάσταση, θεωρία σταδίων και άλλα τέτοια, τα οποία δυστυχώς στένεψαν ασφυκτικά το πεδίο της παραγωγής επαναστατικής θεωρίας. Την καταδίκασαν. Απίστευτης αξίας κείμενα και δουλειές του Μαρξ και του Λένιν, αντί να τα προσεγγίζουμε με διαλεκτικό βλέμμα και να τα προωθήσουμε στις σημερινές αλλαγές, μετατράπηκαν σε ευαγγέλια».
Στη συγκεκριμένη συνέντευξη που τη βρήκα στο Ιντερνετ καταλήγει περιγράφοντας την προσωπική του κατάσταση: «… Προτάσεις για να αναλάβω σύμβουλος, ειδικά τη δεκαετία του ΄80 είχα. Δεν έλειψαν. Τις αρνήθηκα όμως, συνεχίζοντας την ερευνητική μου δουλειά και μένοντας πιστός στην επαναστατική υπόθεση. Επί χρόνια είχα μια σύνταξη ανασφάλιστου πόλεως του ΟΓΑ που μου εξασφάλιζε μόνο την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το Νοέμβριο του ΄99 έλαβα και εγώ μια σύνταξη που δίνει το υπουργείο Πολιτισμού στους ανθρώπους των γραμμάτων. Κάτι ψιχία, που δεν σας κρύβω όμως ότι με ανακούφισαν. Όμως τον Απρίλιο του 2000 έκαναν έφεση και ακόμη εξετάζουν άμα τη δικαιούμαι. Ξέρω αυτό που έλεγε ο Μάρξ: ότι το μεγαλύτερο υλικό αγαθό που έχει ο άνθρωπος είναι η ελευθερία. Εγώ το κατέχω. Και αυτό το υλικό αγαθό μου είναι αρκετό για να ζήσω και να συνεχίσω να πορεύομαι».
Έργα του:
- Αραβικός κόσμος και Ελληνισμός
- Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος
- Η διαμάχη στο Αιγαίο
- Η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και ο άλλος δρόμος
- Η Μικρασιατική Καταστροφή 1918 – 1923
- Η νεοελληνική εξωτερική πολιτική
- Ιστορία της αποικιοκρατίας
- Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1940 – 1967 (2 τόμοι)
- Ιστορικός χώρος και Ελλάδα
- Καπιταλισμός από τη γενική κρίση στη σήψη
- Κύπρος η θαλασσοκράτειρα
- Κύπρος. Από την αυτοδιάθεση στη κατοχή
- Ο ανοιχτός φάκελος της Κύπρου (περίοδος 1974 – 1984)
- Ο Επίκουρος και η εποχή μας
- Ο νεοαποικισμός ανατομία του σύγχρονου κόσμου
- Ο φασισμός και η 4η Αυγούστου
- Οι ταξικοί αγώνες στην εποχή του καπιταλισμού (2 τόμοι)
- Το εθνικό ζήτημα
- Το κυπριακό δράμα 1958 – 1986
- Το νεοελληνικό παροικιακό φαινόμενο
