Κείμενα, φωτογραφίες: Μυρσίνη Τσακίρη
....Φέρνοντας στο μυαλό μου όλα αυτά που είδα κι έζησα στο πρόσφατο μου ταξίδι εκεί, όλες τις εικόνες της καθημερινότητας, όλα τα συναισθήματα που με πλημμύριζαν καθώς περιπλανιόμουν στους δρόμους μπλεγμένη με τους ντόπιους, ένα είναι σίγουρο: πως η Κούβα είναι πραγματικά ένας αλλιώτικος, μοναδικός, πολύ ξεχωριστός τόπος και πιο περίπλοκος απ' ότι κανείς μπορεί να φανταστεί...Τόσο διαφορετικός από όλα αυτά στα οποία έχω συνηθίσει κι όμως με τραβάει σαν μαγνήτης περισσότερο απ' όσο ο δικός μου τόπος....
Το εκλογικό σύστημα
Εκλογές πραγματοποιούνται σε εθνικό, δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο. Το εκλογικό σύστημα της Κούβας προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μια και δεν έχει καμιά σχέση με αυτό που υπάρχει τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες. Έχει μια σειρά από ιδιαιτερότητες που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή όλου του λαού και τη σωστή και δίκαιη διεξαγωγή των εκλογών.
Μια από τις κύριες ιδιαιτερότητες του εκλογικού συστήματος της Κούβας είναι πως οι υποψήφιοι σε κάθε επίπεδο, δεν ορίζονται από πολιτικά κόμματα. Ο κάθε πολίτης, ηλικίας 16 χρόνων και πάνω, έχει το δικαίωμα να προτείνει υποψηφίους. Οι προτάσεις αυτές κατατίθενται είτε απευθείας είτε μέσω αντιπροσωπευτικών οργανώσεων, στα οποία μπορεί ο καθένας να εγγραφεί εθελοντικά. Αυτή η διαδικασία είναι ένα παράδειγμα της συμμετοχής των πολιτών, που βασίζεται στην ισότητα των δικαιωμάτων.
Η λειτουργία του Κομμουνιστικού Κόμματος βασίζεται στην εγγύηση της αυστηρά πραγματοποίησης των αρχών αυτών, ώστε να είναι σίγουρος ο λαός πως οι προτάσεις του και η διεξαγωγή των εκλογών θα είναι σωστή.
Οι εκλογές
Στην Κούβα υπάρχουν δύο τύποι εκλογών για τις συνελεύσεις της Λαϊκής Εξουσίας. Οι "μερικές εκλογές" διεξάγονται κάθε δυόμισι χρόνια, ώστε να επιλεγούν οι αντιπρόσωποι που θα συμμετέχουν στα 169 δημοτικά συμβούλια. Οι “γενικές εκλογές” διεξάγονται κάθε 5 χρόνια, ώστε να εκλεγούν τα μέλη των συμβουλίων σε 14 περιφέρειες και οι βουλευτές για το Εθνικό Συμβούλιο της Λαϊκής Εξουσίας και στη συνέχεια ο Πρόεδρος της Κούβας. Το εκλογικό σύστημα αυτό έχει επιλεχθεί δημοκρατικά από τους ίδιους τους πολίτες της Κούβας.
Η Κουβανική κυβέρνηση, επίσης, έχει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα για τη συλλογή απόψεων και προτάσεων για τη βελτίωσή της.
Σύστημα ασφαλείας
Πολλοί κατηγορούν την Κουβανική Κυβέρνηση και τον Φιντέλ Κάστρο υποστηρίζοντας πως η Κούβα είναι ένα κράτος που “κουμάντο” κάνει η αστυνομία και οι άνθρωποι συνεχώς παρακολουθούνται και τρομοκρατούνται από αυτή.
Πράγματι υπάρχουν αστυνομικοί τριγύρω αλλά η παρουσία τους είναι διακριτική. Δεν σταματάνε τον κόσμο να τον ρωτήσουν που πάει, ούτε κάνουν έλεγχο χαρτιών, ούτε κατασκοπεύουν. Επίσης, δεν φαίνονται καθόλου απειλητικοί, σε αντίθεση με αστυνομικούς άλλων χωρών που περπατάνε τριγύρω κρατώντας πολυβόλα. Είναι μορφωμένοι και φιλικοί.
Ο κύριος σκοπός της παρουσίας τους είναι για να δείχνουν πως η Κουβανική Κυβέρνηση δεν ανέχεται το έγκλημα. Η Κούβα είναι μια από τις ασφαλέστερες χώρες στον κόσμο και πουθενά δεν ένιωσα κίνδυνο.
Και όλοι αυτοί που θεωρούν πως η χώρα τους είναι πιο "ελεύθερη¨ από την Κούβα, ας προσπαθήσουν να φανταστούν πως η κατάσταση μπορεί να αλλάξει εάν ένα τεράστιο, πανίσχυρο και γειτονικό κράτος προσπαθούσε να ρίξει την κυβέρνηση της χώρας τους.
Εκπαιδευτικό σύστημα
Η εκπαίδευση στη Κούβα είναι ένα ακόμα σημαντικό κατόρθωμα της Επανάστασης. Πριν, δεν ήταν διαθέσιμη για πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού. Σήμερα όμως, η δωρεάν υψηλής ποιότητας μόρφωση που παρέχεται σε όλα τα επίπεδα, έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν όλοι οι Κουβανοί να είναι μορφωμένοι και αρκετοί από αυτούς να αποφοιτούν και από τα πανεπιστήμια. Επίσης, στη Κούβα σπουδάζουν και πολλοί νέοι από άλλες χώρες.
Οι μαθητές στην έκτη δημοτικού ανταγωνίζονται για τις καλύτερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Γραπτοί διαγωνισμοί διεξάγονται για να εντοπιστούν οι ταλαντούχοι μαθητές.
Είναι άξιο να αναφερθεί, επίσης, το γεγονός πως στο πανεπιστήμιο της Αβάνας υπάρχει μια τεράστια αίθουσα με αντίγραφα γλυπτών της Αρχαίας Ελλάδας, του Παρθενώνα, κτλ, για να μπορούν οι φοιτητές να μαθαίνουν την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό, που όλοι οι Κουβανοί τόσο θαυμάζουν καθώς είναι ευρέως γνωστό και πως οι Λατινοαμερικάνοι γενικότερα σέβονται και εκτιμούν ο,τι έχει σχέση με την Ελλάδα.
Σύστημα υγείας
Πριν την Επανάσταση, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Στις αγροτικές περιοχές υπήρχαν λίγοι γιατροί και στις μεγάλες πόλεις μόνο τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα μπορούσαν και απολάμβαναν υγειονομική περίθαλψη. Όλα αυτά όμως άλλαξαν.
Όλες οι μικρές πόλεις έχουν γιατρούς τους οποίους οι κάτοικοι μπορούν να επισκέπτονται δωρεάν. Στην Κούβα σήμερα αντιστοιχεί ένας γιατρός ανά διακόσιους κατοίκους.
Υπάρχουν 21 ιατρικές σχολές σε όλο το νησί, από τις οποίες αποφοιτούν ετησίως 4.000 γιατροί. Αρκετοί από αυτούς στέλνονται από την κυβέρνηση να βοηθήσουν φτωχότερα έθνη. Για παράδειγμα στην Αφρική.
Δυστυχώς όμως, το εμπάργκο της Αμερικής και η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, έχουν δημιουργήσει αρκετές σοβαρές ελλείψεις σε ιατρικές προμήθειες.
Περιβάλλον
Υπάρχει ένας μεγάλος σεβασμός για το περιβάλλον στην Κούβα. Τον καιρό που υπήρχε συνεργασία με τη Σοβιετική Ένωση, η Κούβα είχε ένα γεωργικό σύστημα βασιζόμενο σε μεγάλο βαθμό στα λιπάσματα. Σήμερα που αυτά πλέον δεν είναι διαθέσιμα, η Κούβα έχει αναπτύξει ένα σχέδιο για να αλλάξει όλη την γεωργία της σε βιολογική.
Η Κυβέρνηση έχει δημιουργήσει εθνικά πάρκα, προστατευόμενες φυσικές περιοχές και βοτανικούς κήπους. Στους υγρότοπους όλα τα ζώα που ζουν εκεί προστατεύονται. Στις πόλεις, οι περιοχές με χορτάρι είναι περιφραγμένες και τοποθετημένες πινακίδες θυμίζουν στους ανθρώπους να σέβονται το περιβάλλον.
"Χινετέρας"
Oι άντρες κυρίως, λίγο-πολύ φέρνουν αυτή τη λέξη στο μυαλό τους συνειρμικά όταν ακούνε τη λέξη Κούβα. Συνήθως ακολουθούν οι λέξεις ρούμι και πούρα. Δυστυχώς,κάποιοι από τους βασικούς λόγους που επισκέπτονται κάποιοι το νησί.
Η Κυβέρνηση της Κούβας γνωρίζει το θέμα και αν και έχει πάρει κατά καιρούς διάφορα μέτρα, δυστυχώς δεν έχει μπορέσει να εξαλείψει το φαινόμενο. Φυσικά, αυτό έχει να κάνει και με χαρακτήρες και πεποιθήσεις των πολιτών που εμπλέκονται σε αυτό.
Δεν υπάρχει κάτι άλλο να αναφέρω, καθώς δε το συνάντησα προσωπικά. Ο καθένας, άλλωστε, επισκέπτεται έναν τόπο για διαφορετικούς λόγους και κάνει τις επιλογές του για τις εξόδους του, τη διασκέδαση του, κτλ.
Ένα είναι σίγουρο όμως, πως αν υποστηρίζουμε εμείς ως τουρίστες τέτοια φαινόμενα, σαφέστατα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν.
Κατά την προσωπική μου άποψη, οι άνθρωποι που κοστολογούν και υπολογίζουν με άλλο τρόπο τις αξίες της ζωής, δελεασμένοι, επηρεασμένοι και παρασυρόμενοι από τον ματεριαλισμό και τον υλισμό, είναι και αυτοί που μπορεί να συναντήσεις στη Κούβα και να σου πουν πως δεν είναι ευχαριστημένοι με τη ζωή τους στη Κούβα σήμερα.
Κούβα, ένας διαφορετικός προορισμός
Φέρνοντας στο μυαλό μου όλα αυτά που είδα κι έζησα στο πρόσφατο μου ταξίδι εκεί, όλες τις εικόνες της καθημερινότητας, όλα τα συναισθήματα που με πλημμύριζαν καθώς περιπλανιόμουν στους δρόμους μπλεγμένη με τους ντόπιους, ένα είναι σίγουρο: πως η Κούβα είναι πραγματικά ένας αλλιώτικος, μοναδικός, πολύ ξεχωριστός τόπος και πιο περίπλοκος απ' ότι κανείς μπορεί να φανταστεί...Τόσο διαφορετικός από όλα αυτά στα οποία έχω συνηθίσει κι όμως με τραβάει σαν μαγνήτης περισσότερο απ' όσο ο δικός μου τόπος..
Και για το τέλος, μια παράκληση: Καλό θα ήταν όλοι μας, τουρίστες/ταξιδιώτες (ναι διαφέρουν στη σημασία τους αυτές οι δυο λέξεις), να σεβόμαστε τη κουλτούρα, τους ανθρώπους και τα πολιτεύματά των εκάστοτε προορισμών που επισκεπτόμαστε.
Hasta la victoria siempre! Mέχρι τη νίκη πάντα!..
Ιστορική αναδρομή
Η Κούβα ένα τροπικό νησιωτικό κράτος και μάλιστα το πολυπληθέστερο στην Καραϊβική, έχει παραδόσεις και έθιμα που οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων και είναι αποτέλεσμα μίξης πολλών πολιτισμών και φυλών.
"Ανακαλύφθηκε" από τον Χριστόφορο Κολόμβο το 1492 και αποτέλεσε για τους επόμενους αιώνες αποικία της Ισπανικήςαυτοκρατορίας, η οποία μετέφερε σε αυτό το νησί πολλούς σκλάβους από την Αφρική. Στα τέλη του 19ου αιώνα μια σειρά εξεγέρσεων έληξαν με την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της περιοχής το 1898.
Η επανάσταση του 1959
Μετά από διάφορες πολιτικές περιπέτειες, το 1959, επικρατεί η Κουβανική Επανάσταση, όπου ο Φιντέλ Κάστρο επικεφαλής ανταρτών ανατρέπει τη κυβέρνηση του δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα.
Από το Φεβρουάριο του 1959 έως και τον Ιούλιο του 2006 που παραδίδει προσωρινά την εξουσία στον αδερφό του Ραούλ Κάστρο, ο Φιντέλ Κάστρο ήταν πρωθυπουργός της Κούβας. Ένας από τους στενούς του φίλους και συμβούλους ήταν και ο Ερνέστο Γκεβάρα, ο οποίος είχε επηρεάσει σημαντικά τον Κάστρο στην στροφή του στον Μαρξισμό - Λενινισμό και στην μετέπειτα συνεργασία του με την ΕΣΣΔ.
Ενώ στην αρχή η Ηνωμένες Πολιτείες είχαν καλοδεχθεί την πτώση του Μπατίστα, αργότερα και μετά από την κρατικοποίηση εταιριών που ανήκαν σε αυτές και αφού είχαν ενημερωθεί για το ρόλο του Γκεβάρα, έγιναν πολύ εχθρικές έναντι του Κάστρο, πράγμα που ισχύει μέχρι σήμερα αφού δεν έχουν άρει ακόμα το οικονομικό και εμπορικό εμπάργκο που έχουν επιβάλλει στο νησί από το 1962.
Οι σχέσεις με τη Ρωσία
Από τα πρώτα χρόνια σχεδόν της Επανάστασης, η φιλία που είχε αναπτυχθεί με τη Ρωσία σήμαινε και οικονομική βοήθεια προς το νησί, παροχή τροφίμων, άλλων αγαθών, κτλ. Στην καθημερινή διατροφή των Κουβανών τότε συγκαταλεγόταν μέχρι και χαβιάρι.
Μα η δύσκολη Ειδική Περίοδος που είχε αρχίσει για τη Κούβα από το 1992, με τη πτώση της Σοβιετικής Ένωσης που είχε ως συνέπεια τη λήξη της συνεργασίας των δύο χωρών και το τέλος της βοήθειας προς το νησί, κράτησε αρκετό καιρό και είχε πλήξει την οικονομία και τους περιορισμένους πόρους της κυβέρνησης της Κούβας. Μην ξεχνάμε και το εμπάργκο που της είχε επιβληθεί από τις Η.Π.Α...
