Πως κάνουν ρε σεις σε κάτι ταινίες που βγάζουν δύο εκδοχές με διαφορετικό τέλος? Πάει η ταινία ολόιδια μέχρι ένα σημείο και μετά βλέπεις όποια εκδοχή σου αρέσει… ‘Η σκοτώνει τους πάντες ο “καλός”, ή σκοτώνει τους πάντες και παντρεύεται κιόλας.
Στην ζωή πάντως και στις δύο εκδοχές σκοτώνεται πάντα ο “καλός”.
Βγήκε η Αργεντίνα Πρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ και δήλωσε πως «η κατάσταση στην Ελλάδα μου θυμίζει την Αργεντινή του 2001».
Η Αργεντινή που τότε από την «εκσυγχρονισμένη» Ελλάδα βλέπαμε να χρεοκοπεί και να σκοτώνεται στους δρόμους έχει μια σειρά οικονομικών χαρακτηριστικών ανατριχιαστικά όμοιων με την Ελλάδα:
i ) μία οικονομική ανάπτυξη εξαρτώμενη από το ξένο κεφάλαιο από την ανεξαρτησία της χώρας,
ii ) συνεχή έλεγχο επί των παραγωγικών δυνάμεων και δυνατοτήτων της χώρας προκειμένου να παραμένει μονίμως κάτω από την εξάρτηση των πατρόνων της (πρακτική την οποία ξεκίνησαν οι Βρετανοί τον 19ο αιώνα μέσω του λιμανιού του Μπουένος Άιρες και συνέχισαν οι ΗΠΑ και η Δυτική Ευρώπη),
iii ) συνεχείς αλλαγές οικονομικών πολιτικών και προγραμμάτων ανάλογα με την εκάστοτε κυβέρνηση με αποτέλεσμα -και λόγω όλων των παραπάνω παραγόντων- μικρές κρίσεις οι οποίες επιδείνωναν σταθερά την συνολική οικονομική και παραγωγική δυνατότητα της χώρας,
iv ) συνεχείς δανεισμούς για να καλύπτει τις τρύπες, πάντα από καλοθελητές που ήταν έτοιμοι να « βοηθήσουν»,
v ) υδροκεφαλισμό της ήδη ελεγχόμενης οικονομίας με επίκεντρο το Μπουένος Άιρες, σε βαθμό μεγαλύτερο του οικονομικού υδροκεφαλισμού που υπάρχει στην Ελλάδα=Αθήνα…
vi) μια χούντα λίγο μετά την δική μας (1976-1983) που εκτίναξε όπως και τα δικά μας χαϊβάνια το δημόσιο χρέος και
vii ) κυβερνήσεις σταθερά προσανατολισμένες προς την φιλελεύθερη αγορά στην εποχή της μεταπολίτευσης αμέσως μετά την δικτατορία με χειρότερη αυτή που αναλαμβάνει μετά τη δικτατορία, του Raúl Alfonsín, η οποία καταρρέει στις 8 Ιουλίου του ’89 αφήνοντας τους Αργεντίνους με τους χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς της πεντηκονταετίας! Ο Carlos Menem που ακολουθεί μπάζει στη χώρα το Δ.Ν.Τ. μέσω της δολαριοποίησης της οικονομίας.
Επιπλέον εκεί μπορεί να μην είχαν Εμφύλιο Πόλεμο όπως εμείς, αλλά όσους ξεπάστρεψε εδώ η δεξιά το 1946-49 τους ξεπάστρεψε εκεί (και σε μεγαλύτερο βαθμό ίσως) η δικτατορία του Βιντέλα (1976-83) στην διάρκεια του λεγόμενου «Βρώμικου Πολέμου» (Guerra Sucia). Το εδώ «παρακράτος» της τριακονταετίας 1945-74 ίσχυε και με το παραπάνω εκεί για δεκαετίες και τουλάχιστον μέχρι το 1983…
Άλλο σημαντικά κοινά στον ψυχολογικό τομέα:
1) Περισσότερο κι από εμάς οι Αργεντίνοι παρασύρονται εύκολα στα κελεύσματα έξυπνων τακτικιστών λαϊκιστών πολιτικών. Στην Ελλάδα τα γνωρίζετε, στην Αργεντινή θα έχετε ακούσει για τους Περόν και ειδικά την Εβίτα Περόν…Ακόμα και τώρα η υποστήριξη κάποιου Προέδρου (όπως του ζεύγους Κίρχνερ) μοιάζει πιο πολύ με υποστήριξη ποδοσφαιρικής ομάδας.
2) Σαν και εμάς οι Αργεντίνοι είναι στα χαρτιά όλοι σοσιαλιστές αλλά ΝΑ σου μια δεξιά με ένα μεγάλο σταθερό εκλογικό σώμα υπέρ της (όπως στην Ελλάδα) να κυριαρχεί πάντα στην χώρα.
3) Υπάρχει μια γενικότερη απαξίωση όλου του πολιτικού συστήματος στην λογική ότι είναι όλοι ίδιοι.
Πριν ξεσπάσει η κρίση το ’98 που οδηγεί στην χρεoκοπία του 2001 υπάρχουν επίσης κάποιες αξιοσημείωτες ομοιότητες όσον αφορά τις οικονομικές πολιτικές της Αργεντινής (για όλη τη δεκαετία του ’90) με τις αντίστοιχες οικονομικές πολιτικές της Ελλάδας (την δεκαετία του 2000):
1) Έγιναν ευρείες ιδιωτικοποιήσεις εταιριών που κατέληγαν σε ξένα χέρια και μάλιστα ανά περιπτώσεις σε τιμές χαμηλότερες των πραγματικών (εύκολο παράδειγμα στην Ελλάδα ο ΟΤΕ)
2) Μετά την μεγάλη οικονομική κρίση που χτύπησε την Βραζιλία το 1998 πολλές αργεντίνικες επιχειρήσεις μετανάστευσαν στην γείτονα χώρα για να επωφεληθούν των φθηνών εργατικών βραζιλιάνικων χεριών (βλ. ελληνικές επιχειρήσεις και εξάπλωση στα Βαλκάνια εις βάρος της παραγωγής εντός της χώρας)
3) Προκειμένου οι φιλελεύθεροι Αργεντίνοι πολιτικοί να συγκρατήσουν την «φήμη της χώρας στις διεθνείς αγορές» (επί της ουσίας να συνεχίζουν να δανείζονται αβέρτα) προέβησαν στην δολαριοποίηση της οικονομίας συνδέοντας το εθνικό νόμισμα, το πέσο με το δολάριο. Αποτέλεσμα η χώρα να είναι αιχμάλωτη του νομίσματος της πολύ μεγαλύτερης οικονομίας των ΗΠΑ και του διεθνούς εμπορίου στο οποίο κυριαρχούσε το δολάριο. Αντίστοιχα βέβαια εδώ «ευρωποιήσαμε» την οικονομία μας, και όπως τώρα φαίνεται, παθαίνουμε τα ίδια.
Αποτέλεσμα της δολαριοποίησης και της ελεγχόμενης παραγωγής στο όνομα των αγορών ήταν οι τότε συνέπειες στην Αργεντινή και μετέπειτα στην Ελλάδα:
α) πρόσκαιρη μόνο μείωση του πληθωρισμού,
β) αύξηση των τιμών των παραγόμενων προϊόντων με επακόλουθη πτώση των εξαγωγών και αύξηση των εισαγωγών πιο «ανταγωνιστικών» προϊόντων (π.χ. βραζιλιάνικών που λόγω εργατικού κόστους και της τεράστιας υποτίμησης του ριάλ είχαν γίνει πάμφθηνα),
γ) δημιουργία αρνητικού ισοζυγίου που έπρεπε να καλύπτεται συνεχώς με νέους δανεισμούς (ακριβώς τα ίδια με μας έτσι..;)
Στα χρόνια που οι Αργεντίνοι ζουν την δολαριοποίηση της οικονομίας τους (ακολουθώντας τις συμβουλές του Δ.Ν.Τ. από το 1991 και «τσιμπώντας» ταυτόχρονα και κάποια δάνεια από αυτό από το 1998) παρατηρούνται ακριβώς τα ίδια χάλια στους οικονομικούς δείκτες με τα αντίστοιχα ελληνικά την εποχή του ευρώ:
i) τεράστια αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 36% το 1996-99 (στην Ελλάδα 33% το διάστημα 2006-2009)
ii) τεράστια άνοδος της ανάγκης συνεχών δανεισμών που θα εξισορροπούν τα αρνητικά εμπορικά ισοζύγια.
iii) αρχικό μπουμ στην οικονομία στα μέσα της δεκαετίας του ’90 που σύντομα σκάει σαν μπαλόνι,
iv) οι Αργεντίνοι συνδέοντας το δολάριο με το πέσο πίστευαν ότι θα μπορούν να παίξουν «ισότιμα» με την πολύ μεγαλύτερη οικονομία των ΗΠΑ (κατά το «ισότιμοι εταίροι» που τόσα χρόνια ακούμε για το κράτος-μέλος Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τόσα χρόνια πληρώνουμε). Το δολάριο όμως τότε ανέβαινε σε σχέση με άλλα νομίσματα: αυτό σήμαινε ότι ανέβαινε και πέσο! (όπως για χρόνια ανέβαινε και το ευρώ σε σχέση με άλλα νομίσματα)
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι έτσι ακριβώς όπως συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα
-οι διεθνείς αγορές «χάνουν την εμπιστοσύνη τους» στην χώρα και αρχίζουν να την δανείζουν με επιτόκια ύψους 19% κτλ…
Ακριβώς όπως η ελληνική κυβέρνηση, έτσι και η αργεντίνικη τότε
-δεν είναι δυνατόν να δανειστεί με τέτοια επιτόκια γιατί «θα χρεοκοπήσει».
Και τι κάνει; Ότι την σπρώχνουν να κάνει…
Χτυπάει τηλεφωνάκι, και…
-βλέπει τους χαρτογιακάδες του Δ.Ν.Τ να προσγειώνονται στο αεροδρόμιο του Μπουένος Άιρες με τα ματωμένα μαχαίρια στο στόμα. Από το ’91 ήταν εκεί, αλλά τώρα θα αναλάμβαναν να “συγιρίσουν” τα πράγματα οριστικά…
Τα μεγάλα ΜΜΕ και η δεξιά της χώρας μάλιστα πανηγυρίζουν που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα έρθει να λυτρώσει την χώρα,
-αντί να θυμίσουν τον κόσμο ότι όπου το Δ.Ν.Τ. έχει βάλει το μα-χέρι του στολίζουν κάσες,
-σπιλώνουν κάθε προσπάθεια αντίδρασης με όποιο τρόπο μπορούν
-και στοχοποιούν την αριστερά ως την δύναμη της συντήρησης που θέλει να κρατήσει την χώρα πίσω αντί να κατεβάσει τα βρακιά στα νέα μέτρα και να τους πει και μπράβο…
(Μέχρι στιγμής στα βασικά σημεία το μόνο που έχει αλλάξει στην ιστορία είναι το αεροδρόμιο…)
Από εδώ και πέρα η ιστορία στην Ελλάδα τώρα αρχίζει να γράφεται. Να όμως εν συντομία πως γράφτηκε στην Αργεντινή:
Ενώ η κατάσταση είναι οριακή (όπως στην Ελλάδα του 2007), βγαίνει εκτός ελέγχου (όπως στην Ελλάδα του 2009) όταν μια παγκόσμια μίνι-οικονομική κρίση ξεσπά μετά την επίθεση της 11ης Σεπ. 2001.
Η κυβέρνηση του Fernando de la Rúa αρνείται να προβεί σε αποσύνδεση του πέσο με το δολάριο και να κάνει υποτίμηση του νομίσματος ακόμα και με το μαχαίρι στο λαιμό! (Εδώ βέβαια η Ελλάδα δεν μπορεί να προβεί σε υποτίμηση γιατί δεν έχει δικό της νόμισμα, έχει το ευρώ, που είναι νόμισμα κυρίως γερμανικό). Κατά τον de la Rúa θα πρόκειται για «πολιτική αυτοκτονία». Προτιμά να αυτοκτονήσει η χώρα.
Γιατί αρνείται; Επειδή φοβάται φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό και κερδοσκοπικές επιθέσεις (ίδιο ε;..) Για να «μην φύγουν οι επενδυτές» και να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των αγορών-δολοφόνων η κυβέρνηση προτιμούσε να βλέπει το 57% (επίσημα) των Αργεντίνων να πέφτει σε μερικά μερόνυχτα κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το τεράστιο δάνειο του Δ.Ν.Τ. δεν κατάφερε παρά να ανακόψει πρόσκαιρα την πτώση της οικονομικής ανάπτυξης (της τάξεως του -4%) σταθεροποιώντας την για λίγο κοντά στο 0. (Εδώ οι δικοί μας βαυκαλίζονται ότι «το Δ.Ν.Τ. συμμετέχει μόνο κατά το 1/3»)
Και έτσι, τον Νοέμβριο του 2001 η κυβέρνηση λέει στο Δ.Ν.Τ. ότι δεν μπορεί να εκπληρώσει τα μέτρα για τον περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος. (Για συγκρίνετε: ήδη όλο και περισσότεροι στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ λένε ότι είναι αδύνατον να εφαρμοστεί το πρόγραμμα της ελληνικής κυβέρνησης.)
Τότε το Δ.Ν.Τ δεν παραχωρεί προγραμματισμένο δάνειο ύψους 1,2 δις δολαρίων και η χώρα χρεοκοπεί…Εκεί ξεκινάν τα γλέντια…
-αρχικά η κυβέρνηση βγάζει όλη τη χώρα στον δρόμο όταν ανακοινώνει περιορισμούς στις αναλήψεις τραπεζικών λογαριασμών ενώ παράλληλα ,
-υπάρχει άτακτη φυγή ξένων επιχειρήσεων και επενδύσεων,
-μαζικές χρεοκοπίες,
-η ανεργία (η επίσημη) εκτινάχτηκε στο 23% αφού οι απολύσεις έσπασαν κάθε ρεκόρ,
-ο κόσμος άρχισε να βγαίνει στους δρόμους οργισμένος
-πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι άρχισαν να πληρώνονται σε ομόλογα δημοσίου μέχρι και το 50% του μισθού τους,
-αφού ο μισθός τους περικόπηκε κατά 20%,
- άνθισαν οι οικονομίες ανταλλαγών, (δίνω τυρί για να πάρω τσιγάρα)
-η φτώχεια χτύπησε την πόρτα κάθε Αργεντίνου σε χρόνο μηδέν,
-δημιουργήθηκαν παραγκουπόλεις της μιζέριας, οι villas miserias,
-ο κόσμος έσπαζε καταστήματα και έμπαινε να πάρει τα βασικά προκειμένου να ζήσει,
-σε πολλές περιπτώσεις σε εφόδους σε καταστήματα ή σε πορείες παρατηρήθηκε μια λογική επιβίωσης που παρέπεμπε σε άγρια ένστικτα, ήταν «εγώ ή εσύ»,
-στις πορείες 50ρηδες την έπεφταν σε πάνοπλους ματατζήδες με πέτρες ή καδρόνια ή και με γυμνά χέρια,
-πάνοπλες ομάδες αστυνομικών που φυλούσαν κυβερνητικά και άλλα κτίρια μεγάλων οικονομικών παραγόντων, υποχωρούσαν μπροστά στην οργή του λαού,
-σε πολλές περιπτώσεις πάντως οι δυνάμεις ασφαλείας στέκονταν απλοί παρατηρητές μπροστά στην οργή των ανθρώπων,
-οι τηλεοράσεις τα έριχναν όλα στους «λίγους κομμουνιστές» δείχνοντας πλάνα 300 ατόμων σε πορείες δεκάδων χιλιάδων
-δεν έδειχναν τα πλάνα μέχρι πρότινος αξιοπρεπέστατων οικονομικά ανθρώπων που έσφαζαν ζώα στους δρόμους των πόλεων για να τραφούν.
Το Argentinazo του 2001-2002 δεν είναι μία νίκη του λαού, αλλά μία απελπισμένη απάντηση στην ήττα του. Πήρε στο διάβα του όλη την άρχουσα οικονομική και πολιτική ελίτ που είχε πιστέψει ότι έχει καταφέρει να αποχαυνώσει τον μέσο πολίτη.
Ο πασίγνωστος Paul Krugman περιγράφει γλαφυρά το Δ.Ν.Τ. για την παρέμβασή του στην Αργεντινή, παρομοιάζοντάς το με «τους γιατρούς του Μεσαίωνα που επέμεναν να προκαλούν αιμορραγία στους ασθενείς τους και επαναλάμβαναν τη διαδικασία αυτή, όταν η απώλεια αίματος επιδείνωνε την κατάστασή τους».
Από εδώ και πέρα η λύση όμως θα είναι πιθανότατα διαφορετική καθώς στην κρίση της Αργεντινής δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε ευρώ. Θυμηθείτε επίσης ότι το χρέος της χώρας αντιστοιχούσε στο 50% του ΑΕΠ και όχι στο 120% που έχει φτάσει εδώ.
Η νέα κυβέρνηση Eduardo Duhalde που αναλαμβάνει την Πρωτοχρονιά του 2002 αποσυνδέει το πέσο από το δολάριο και κάνει τεράστια υποτίμηση στο πέσο (-28%) που έφτασε τελικά μέσω της συνεχώς αυξανόμενης ισοτιμίας του δολαρίου εναντίον του να υποστεί μείωση στην αξία του μέχρι και 75%!!!
Η ισοτιμία πέσο-δολαρίου σταθεροποιείται πολύ αργότερα και με μαζικά μέτρα της Κεντρικής Τράπεζας άρχισε να βελτιώνεται η κατάσταση. Ο Néstor Kirchner που αναλαμβάνει τον Μάη του 2003, κρατά τον πραγματιστή (όπως δείχνουν σήμερα πια τα γεγονότα) υπουργό Οικονομίας του Ντουάλτε, Ρομπέρτο Λαβάνια. Το κλειδί της ανάκαμψης τελικά είναι η υποτίμηση του νομίσματος που ξανακάνει τα προϊόντα της χώρας φτηνά για εξαγωγές, τσακίζουν την φοροδιαφυγή (που όπως και στην Ελλάδα έκανε θραύση) και μειώνουν κρατικές σπατάλες (σήμα-κατατεθέν της Grecia!)
Ο κόσμος πήρε παραγωγικές μονάδες στα χέρια του και άρχισε να τις λειτουργεί μόνος του. Σύντομα θα ήταν κερδοφόρες. Επιπλέον η δικαιοσύνη της Αργεντινής δεν αναγνωρίζει δικαιοδοσίες ξένων δικαστηρίων επί τριών νέων ομολόγων που εκδίδει. Οι τόκοι των ληξιπρόθεσμων δανείων δεν αναγνωρίστηκαν από την Αργεντινή. Έτσι κάποιοι δανειστές «κλαίγανε» αλλά η χώρα σώθηκε. Εδώ δεν υπάρχει νομίζω τέτοια δυνατότητα-κότσια.
Υπάρχει όμως η ομοιότητα ότι η χώρα που πίεσε την κατάσταση μέχρι τα άκρα (μαζί με την Ιταλία) στο ζήτημα της αποπληρωμής των χρεών ήταν η… Γερμανία. Άλλη ομοιότητα είναι ότι ο πλούσιος βορράς έβλεπε τους Αργεντίνους εργαζόμενους ως καλοπληρωμένους κακομαθημένους τεμπέληδες, ενώ η πραγματικότητα ήταν τελείως διαφορετική. Η τρίτη ομοιότητα είναι ότι όπως και στην Ελλάδα τώρα, η εξουσία ανακάλυψε ότι το να παίζεις με τα μυαλά «αποχαυνωμένων» έχει πάντοτε και ένα όριο…
YΓ: Δεν ανέφερα τα “παιχνίδια” των ισοτιμιών και της σύνδεσης δολαρίου-πέσο, ούτε τα οικονομικά προγράμματα που συνεχώς έβγαιναν γιατί το κείμενο θα γινόταν ακόμα μεγαλύτερο…Δεν πρόκειται άλλωστε για οικονομικό κείμενο αλλά για σκέψεις που αφορούν την τότε κρίση και τις συγκρίσεις της με την σημερινή.
