Το κρυμμένο μυστικό των καταστημάτων Carrefour
Αναλυτής οικονομικών θεμάτων στη γαλλική Le Monde επί σειράν ετών και εκδότης οικονομικών περιοδικών στη συνέχεια, ο Ζαν - Μισέλ Κατρπουέν εξέδωσε πρόσφατα το ενδιαφέρον βιβλίο «Η παγκόσμια κρίση». Με γλαφυρό ύφος και περιπετειώδη πλοκή, το βιβλίο καταφέρνει να απευθυνθεί στο ευρύ, προβληματισμένο κοινό και όχι μόνο στους ειδικούς, αποφεύγοντας τους τεχνικούς όρους και τους θεωρητικούς λαβύρινθους. Κεντρική θέση του συγγραφέα είναι ότι αυτό που ζούμε σήμερα δεν είναι απλά η αποτυχία των κυβερνήσεων, των τραπεζιτών ή κάποιων ιδεολογιών, αλλά το τέλος ενός είδους άγριου, αρπακτικού καπιταλισμού, αυτού που ο ίδιος ονομάζει «νεοκαπιταλισμό». Για να τεκμηριώσει τη θέση του εστιάζει την προσοχή σε κάποια αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, μικρογραφίες του υφιστάμενου κοινωνικού μοντέλου.
Τα… σουτιέν
Ενα από τα πιο ενδιαφέρονται παραδείγματα, είναι εκείνο της γαλλικής αλυσίδας καταστημάτων Carrefour, δεύτερης φίρμας παγκοσμίως στον τομέα του λιανικού εμπορίου μετά την αμερικανική Wal - Mart, με 8.000 πολυκαταστήματα και 490.000 εργαζόμενους σε Γαλλία, Ευρώπη, Ασία, Μέση Ανατολή και Λατινική Αμερική.
Ο Κατρπουέν μάς δίνει μια ιδέα για τη διανομή του πλούτου σε παγκόσμια κλίμακα φέρνοντας στο μικροσκόπιο τα… σουτιέν που πουλιούνται στα ράφια των Carrefour, στη Γαλλία, αντί 20 ευρώ το καθένα και τα οποία κατασκευάζονται στην Κίνα, στην περιοχή Γκουανγκντόνγκ. Η κινεζική εταιρεία έχει πάρει την υπεργολαβία από γαλλική, η οποία διατηρεί το ντιζάιν, τις αποθήκες και τα δίκτυα πωλήσεων. Οι Κινέζες εργάτριες που κατασκευάζουν τα σουτιέν ανήκουν στους mingongs, τα 300 εκατομμύρια των περιπλανώμενων, εσωτερικών μεταναστών που δουλεύουν χωρίς ασφάλιση και δικαιώματα, αφού δεν έχουν λάβει την απαιτούμενη άδεια μετακίνησης από τις αρχές.
Αυτά τα 20 ευρώ που αποφέρει η πώληση κάθε σουτιέν κατανέμονται ως εξής:
- Τα Carrefour βάζουν στο ταμείο τους 10,81 ευρώ.
- Το γαλλικό κράτος εισπράττει 3,28 ευρώ ως ΦΠΑ.
- Η γαλλική βιομηχανία παίρνει 2,74 ευρώ.
- Τα έξοδα μεταφοράς και εκτελωνισμού είναι 0,44ευρώ.
- Η κινεζική βιομηχανία που παρήγαγε το σουτιέν εισπράττει 2,73 ευρώ.
- Από αυτά, 1,64 ευρώ αντιστοιχούν στην πρώτη ύλη, ενώ τα έξοδα παραγωγής είναι 0,82 ευρώ και το κέρδος του Κινέζου βιομήχανου 0,27 ευρώ.
- Τελικά, για τις εργάτριες που έφτιαξαν το σουτιέν μένουν… 10 σεντς.
Θα μπορούσε να δει κανείς τη διαδρομή του συγκεκριμένου προϊόντος ως πραγματική ακτινογραφία του παγκοσμιοποιημένου «νεοκαπιταλισμού» της εποχής μας: η φυγή κεφαλαίων προς την Κίνα, που επιτρέπει στις Γαλλίδες να αγοράζουν φτηνά σουτιέν, αλλά καταδικάζει πολλές από αυτές στην ανεργία. Ο σφετερισμός της μερίδας του λέοντος της προστιθέμενης αξίας από το εμπορικό (και το χρηματιστικό) κεφάλαιο σε βάρος του παραγωγικού, που αποτελεί τη βάση όλης της οικονομίας. Ο φόρος υποτέλειας που πληρώνουν Ανατολή και Νότος χάρη στο τεχνολογικό μονοπώλιο του Βορρά. Και η απίστευτη εκμετάλλευση των άμεσων παραγωγών, που εκτοξεύει στα ουράνια την παραγωγή εμπορευμάτων, ενώ καθηλώνει πολύ χαμηλά την αγοραστική δύναμη της εργαζόμενης πλειονότητας.
Είναι να λυπάται κανείς που αυτό το μοντέλο καταρρέει μπροστά στα μάτια μας;
Αναδημοσίευση από Κυριακάτικη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
8/3/2009
