ΓΡΑΦΕΙ: ΝΙΚΟΛ ΛΕΙΒΑΔΑΡΗ
Κέρδος 29/12/2009 http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=1156676&nt=103
Εκεί που η ύφεση σαρώνει τα πάντα, η... «μαύρη οικονομία» μπορεί να γίνει «καταφύγιο ασφαλείας» και να κάνει θαύματα...
Το συμπέρασμα δεν προκύπτει από... νεοελληνικές οικονομικές αλχημείες αλλά από μία μελέτη της Deutsche Bank - μία μελέτη ανατρεπτική και αρκούντως αιρετική, όπως αναγνωρίζει κι ο ίδιος ο συγγραφέας της κ. Σεμπάστιαν Κουμπς.
Η μελέτη, παρ' ότι κρατά μεγάλες αποστάσεις από το «ελληνικό μοντέλο», επιχειρεί μία σύγκριση αντοχής στην ύφεση ανάμεσα στις καθαρές και «έντιμες» οικονομίες της Ευρώπης και σ' εκείνες που έχουν μεγάλης έκτασης παραοικονομία όπως η χώρα μας. Και καταλήγει στο συμπέρασμα πως - με βάση τις ενδείξεις τουλάχιστον - η παραοικονομία μπορεί να «θωρακίσει» μία χώρα έναντι των κλυδωνισμών της ύφεσης, υπό την προϋπόθεση ότι είναι... εκτεταμένη και διάχυτη.
Οι ερευνητές της Deutsche Bank επισημαίνουν ότι ιστορικά έχει καταγραφεί πως οι χώρες με υψηλά ποσοστά «μαύρης» οικοδομικής δραστηριότητας, αδιαφανών συναλλαγών, υψηλής φοροδιαφυγής, αδήλωτων εισοδημάτων και διακίνησης μαύρου χρήματος έχουν αντιμετωπίσει μικρότερη συρρίκνωση της οικονομίας τους στους διάφορους κύκλους της ύφεσης που έχουν εκδηλωθεί από τη δεκαετία του '30 έως και σήμερα.
Η ΕΛΛΑΔΑ
Στη μελέτη, ωστόσο, τονίζεται πως το εν λόγω μοντέλο λειτουργεί μόνον όταν «η μαύρη οικονομία είναι εκτεταμένη όπως στην περίπτωση της Ελλάδας». Σημειώνει, δε, πως εφέτος η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε μόλις κατά 1% έναντι 4% που είναι το μέσο ποσοστό για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Περιέργως, ωστόσο, οι αναλυτές της γερμανικής τράπεζας διαπιστώνουν και το ακριβώς... αντίθετο: Οτι εξίσου - ή σχεδόν εξίσου - υψηλές αντοχές στην κρίση και την ύφεση επέδειξαν και χώρες «με κατ΄ εξοχήν έντιμο πληθυσμό», όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Γαλλία.
Λαμβάνοντας δε υπόψη και τα δύο αυτά δεδομένα, οι ερευνητές της Deutsche Bank καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα - ένα συμπέρασμα, πάντως, όχι απολύτως... τεκμηριωμένο, όπως και οι ίδιοι αναγνωρίζουν: Υποστηρίζουν πως τα ισχυρότερα πλήγματα από μία ύφεση τα δέχονται οι χώρες που βρίσκονται σε μία μέση κατάσταση, δηλαδή οι χώρες εκείνες που ο πληθυσμός τους ούτε είναι... απολύτως έντιμος έναντι του κράτους, ούτε όμως κάνει... πρωταθλητισμό στη «μαύρη οικονομία». Και εντάσσουν στις χώρες αυτές, ως βασικό παράδειγμα, τη Γερμανία, η οποία «ούτε λειτουργεί με ήθη απόλυτης ειλικρίνειας όπως η Αυστρία, ούτε κάνει υπερπροσπάθεια εξαπάτησης του κράτους όπως η Ελλάδα...».
«Το λιγότερο... αποδοτικό ποσοστό μαύρης οικονομίας», αναφέρεται στη μελέτη, «είναι εκείνο που αναλογεί ακριβώς στο 14,3318% του ΑΕΠ. Και η Γερμανία, με ποσοστό 14,6%, βρίσκεται ακριβώς στη ζώνη του χειρότερου σεναρίου...».
Προχωρώντας ακόμη περισσότερο τους... ανατρεπτικούς συλλογισμούς τους, οι αναλυτές της Deutsche Bank αναφέρουν ότι, με βάση τα εν λόγω δεδομένα, η Γερμανία έχει δύο εναλλακτικές: «Είτε να ακολουθήσει το παράδειγμα ‘’επιτυχημένων’’ χωρών όπως η Ελλάδα και να μην προσλαμβάνει αδήλωτο εργάτη μόνον για να... της βάψει το σαλόνι αλλά για να της... χτίσει ολόκληρο το σπίτι, είτε να ακολουθήσει τον δρόμο της απόλυτης ειλικρίνειας και εντιμότητας...».
Ο ίδιος ο κ. Κουμπς πάντως παραδέχεται ότι «δεν μπορεί να δώσει ακριβή απάντηση» στο γιατί μία ισχυρή... μαύρη οικονομία μπορεί να θωρακίσει μία χώρα από την ύφεση.
Μία εξήγηση, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι - όπως λέει - ότι ο γκρίζος τομέας της οικονομίας παρέχει μία βιώσιμη διέξοδο στους καταγεγραμμένους ανέργους. Ταυτόχρονα όμως σημειώνει πως αντίστοιχα μπορούν να είναι τα οφέλη και από τη λειτουργία μίας κοινωνίας και οικονομίας εντίμων.
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ
Την άποψη πως η παραοικονομία μπορεί να γίνει καταφύγιο σε περιόδους κρίσης έχει υποστηρίξει και ο καθηγητής κ. Φρίντριχ Σνάιντερ του Πανεπιστημίου του Λιντζ της Αυστρίας - κατ' εξοχήν ειδικός σε θέματα «μαύρης οικονομίας». «Οι άνθρωποι», λέει, «κερδίζουν περισσότερα χρήματα και, φυσικά, κανένας δεν εργάζεται σε καθεστώς μαύρης οικονομίας για να... αποταμιεύσει στην τράπεζα. Ως εκ τούτου, τα κερδισμένα χρήματα ξοδεύονται σε καταναλωτικά αγαθά δίνοντας ώθηση στη ζήτηση. Στην Ελλάδα, η εκτεταμένη μαύρη οικονομία ενισχύει την ευμάρεια. Ο μόνος χαμένος είναι το κράτος».
Οι προοπτικές ευμάρειας όμως, όπως τονίζει, ενισχύονται και με την ενθάρρυνση της εντιμότητας: «Εάν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τυγχάνουν δίκαιης μεταχείρισης από το κράτος και ότι απολαμβάνουν ικανοποιητικό επίπεδο υπηρεσιών και αγαθών για τους φόρους που πληρώνουν, τότε είναι πιθανότερο να δηλώνουν τα αληθινά εισοδήματα και να πληρώνουν τους φόρους τους - και βεβαίως αυτό αυξάνει τα έσοδα».
Εν κατακλείδι, πάντως, η έρευνα της Deutsche Bank συστήνει στη Γερμανία να ακολουθήσει τον ορθό δρόμο - τον δρόμο της εντιμότητας και της... αρετής: Τονίζει ότι η χώρα πρέπει να κινηθεί στην κατεύθυνση της ειλικρίνειας και επισημαίνει ότι οι τελευταίοι μεγάλοι κλυδωνισμοί στην Ελλάδα μπορεί να αποδεικνύουν ακριβώς αυτό - ότι «η ηθική και η εντιμότητα είναι τα κλειδιά για τη διατηρήσιμη επιχειρηματική ανάπτυξη».
